دستورالعمل کارگاه «آموزش مهارت قاطعیت»
خشونت بس: دوره مهارت‌های زندگی حاضر به‌طور خاص برای پیشگیری از خشونت خانوادگی طراحی‌شده است. نکته قابل‌توجه این‌که این دوره تنها مهارت‌های فردی افراد را بالا می‌برد. خشونت خانوادگی معضل اجتماعی پیچیده‌ای است که گاه فرد به‌تنهایی با آن نمی‌تواند مقابله کند؛ اما هر چه مهارت‌های فردی بیشتر باشد توان تصمیم‌گیری بیشتر و بروز رفتار مناسب ممکن است بتواند آسیب‌های خشونت علیه فرد را کاهش دهد.
این دوره در ۴ مبحث اصلی برگزار می‌شود:
- مهارت‌های ارتباطی
- مهارت‌های قاطعیت و نه گفتن (جرئت ورزی)
- مهارت‌های حل مسئله و حل تعارض
- مهارت‌های کنترل خشم
هرکدام از این مباحث دارای اهداف مشخصی است که این اهداف به یکدیگر گره‌خورده‌اند. در هرکدام از مباحث با اهداف خاص آن آشنا می‌شوید.
مخاطب دوره مهارت‌های زندگی
مخاطب این دوره در درجه اول زنانی هستند که در معرض توهین، درگیری و خشونت خانوادگی هستند تا به‌واسطه شرکت در این دوره بتوانند تا حدودی از بار خشونت خانوادگی علیه خود بکاهند. در درجه دوم مخاطب آن کلیه زنان هستند که این دوره به آنها کمک خواهد کرد تا در آینده بتوانند از خشونت خانوادگی بر خود تا حدودی پیشگیری کنند. اگرچه، مخاطب این دوره علاوه بر زنان متأهل، دختران جوان نیز می‌توانند باشند؛ اما بهتر است کارگاه برای دختران مجرد و زنان متأهل جداگانه برگزار شود.
تعداد شرکت‌کنندگان در دوره: ۱۰ تا ۲۰ نفر
تعداد تسهیلگران دوره: ۲ تا ۳ نفر
منابع مورداستفاده:
- قهاری، شهربانو؛ بوالهری، جعفر؛ و باروتی، عصمت (۱۳۸۷). مهارت‌های زندگی ویژه زنان خشونت دیده، تهران: دانژه.
- یونیسف (۱۳۹۲). بازی‌ها و تمرین‌ها- راهنمایی برای مدرسین و تسهیلگران کارگاه‌ها و برنامه‌های گروهی مشارکت محور، تهران: دایره.
مبحث دوم دوره: مهارت قاطعیت
خشونت خانوادگی در بین زوج هایی که با مشکلات زناشویی دست و پنجه نرم می کنند بالاست. برخی از زنان نمی توانند به همسرشان «نه» بگویند، نمی توانند خواسته ها و احساسات خود را بیان کنند. برخی از زنان احساس خوشبختی نمی کنند و زندگی زناشویی خود را جهنمی فرض می کنند که باید در آن بسوزند و بسازند اما جرات ندارند وضعیت دردناک خود را با شوهر و نزدیکان خود در میان بگذارند. بسیاری از آنها مهارت قاطعیت و جرات مندی ندارد. هدف از این دوره این است که شرکت کنندگان بتوانند رفتارهای قاطعانه بیشتری در روابط زناشویی و اجتماع داشته باشند و احساسات مثبت و منفی خود را به راحتی و بدون رنجاندن طرف مقابل ابراز نمایند. بنابراین در این مبحث موارد زیر آموزش داده می شود:
- آشنایی با انواع شیوه های رفتاری، شیوه رفتار منفعل، پرخاشگرانه و قاطعانه
- آشنایی با رفتارهای قاطعانه (بیان، درخواست و رد قاطعانه)
- آشنایی با تکنیک های قاطعیت برای مقابله با شرایط دشوار
یادگیری مهارت قاطعیت به فرد کمک می کند تا خواسته های خود را بیان کند و به خواسته های نابه جای دیگران «نه» بگوید و در نهایت بر مواضع خود پافشاری کند و اجازه ندهد دیگران حق او را ضایع کنند.
مهارت قاطعیت دومین مبحث مهارت های زندگی با رویکرد کاهش خشنونت علیه زنان است که پیشنهاد می شود طی یک جلسه سه ساعته یا دو جلسه یک ساعت و نیمه برگزار شود.
از لینک زیر می توانید نسخه پی دی اف دستورالعمل برگزاری کارگاه مهارت قاطعیت را دریافت کنید:
نسخه پی دی اف دستور عمل کارگاه آموزش مهارت های قاطعیت
نکته بسیار مهم: مهارت‌های زندگی مهارت‌هایی کاملا فردی است که می‌تواند به بهتر شدن زندگی کمک کند. درصورتی‌که همسر ما شیوه برخورد درست را نداند اما بخواهد که تغییر رفتار دهد با کسب این مهارت‌ها و انتقال آن به همسر خود، به یکدیگر می‌آموزیم که می‌توانیم از بروز برخی خشونت‌ها جلوگیری کنیم. این‌گونه رفتارها ممکن است به‌مرور زمان، همسر ما را از خشونت‌ورزی بازدارد؛ اما لزوما نمی‌تواند پاسخی برای همه‌ی خشونت‌ها در زندگی باشد. ضمن آن‌که همه‌ی زن‌ها توان به‌کارگیری آن را ندارند. ممکن است برخی از این مهارت‌ها به خشونت‌ها دامن بزنند و از همه مهم‌تر ممکن است گاه خشونت‌ها روان و جسم زن را در هم بشکند و فرصتی برای به کار بستن این مهارت‌ها باقی نگذارد. زنی که با چنین شرایطی مواجه است، نیاز به حمایت جمعی دارد تا از زندگی پر از خشونت خود رها شود. فراموش نکنیم زندگی بسیاری از زنان خشونت دیده به مرگ واقعی یا مرگ خاموش (افسردگی) ختم می‌شود. پس این مهارت‌ها می‌تواند زندگی را تا حدودی از افتادن در دام خشونت نجات دهد؛ اما ازآنجاکه خشونت خود پیچیدگی‌های بسیاری دارد هرگز بامهارت فردی به‌طور کامل قابل‌پیشگیری نیست و برای رهایی از آن، نیاز به تغییر جمعی و ساختاری است.